Ciało ludzkie wykorzystuje energię z pożywienia do pracy. Trawienie i przyswajanie składników odżywczych jest złożonym procesem, możliwym dzięki enzymom (enzymom). Produkowane są głównie przez dwa narządy: wątrobę i trzustkę. Enzymy nie działają w sposób niekontrolowany i stały. Zwieracz Oddiego odgrywa ważną rolę w regulacji ich pracy. Zmiany patologiczne w pracy tej formacji mogą prowadzić do poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu całego organizmu.
Funkcje i anatomiczne położenie
Zwieracz Oddiego znajduje się na ścianie dwunastnicy, gdzie leży w grubości brodawki Vatera. Ta formacja znajduje się na wewnętrznej powierzchni zstępującej części dwunastnicy i jest punktem wyjściowym wspólnego przewodu żółciowego i przewodów trzustkowych. Funkcje zwieracza obejmują:
- Kontroluj przepływ enzymów żółciowych i trzustkowych. Kontrola wydzielania wątroby i trzustki jest główną funkcją zwieracza. Przez cały dzień organizm wytwarza sok żółciowy i trzustkowy. Ale ich wejście do jelita jest konieczne tylko podczas przyjmowania pokarmu, dzięki czemu osiąga się ich największą skuteczność. Pomiędzy posiłkami zwieracz ma stały ton. Po wejściu pokarmu do żołądka i dwunastnicy mięśnie rozluźniają się, kanały zaczynają kurczyć się, tworząc fale perystaltyczne, a enzymy przedostają się do światła jelita. Praca zwieracza Oddiego, pęcherzyka żółciowego i przewodów jest powiązana. Są regulowane przez wiele czynników (neurogenne, hormonalne). Ze względu na połączone działanie wydzielanie gruczołów dostaje się do jelit ze strumieniem w wystarczającej ilości.
- Regulacja ciśnienia w przewodach gruczołów. Ważną rolę odgrywa ciśnienie w przewodach wątroby i trzustki. Rozciągnięcie i napięcie ścian przewodów wpływa na powstanie nowej tajemnicy. Gdyby żółć i sok trzustkowy były syntetyzowane w sposób ciągły i w dużych ilościach w ciągu dnia, prowadziłoby to do poważnych problemów. Żółć gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, tworząc kamienie, rozciągając ściany i powodując zapalenie (zapalenie pęcherzyka żółciowego). Wydzielanie trzustki zawiera największą liczbę enzymów, a ich nadmiar powodowałby autolizę (samozaprawianie) i martwicę trzustki.
- Zapobieganie cofaniu się treści jelitowej do przewodów. Wnikanie ciał obcych do przewodów może prowadzić do wielu powikłań: zapalenie trzustki, zapalenie pęcherzyka żółciowego, żółtaczka i tak dalej.
Metody badawcze
Wszystkie metody badania można podzielić na 2 kategorie : inwazyjne i nieinwazyjne. Każda z metod ma swoje zalety i wady.
Metody inwazyjne
Najbardziej niezawodną metodą badawczą jest bezpośrednia manometria zwieracza Oddiego (manometria endoskopowa). Ta metoda pozwala dokładnie określić ton zwieracza, jego zdolność do kurczenia się i rozluźnienia, a także ciśnienie w przewodach (zwykle powinno być o 10 mm Hg więcej niż w dwunastnicy). Do badania stosuje się gastroduodenoskop, urządzenie do gromadzenia danych i czujnik ciśnienia. Czujniki ciśnienia są dwojakiego rodzaju:
- Cewnik do perfuzji wody. Jest to rurka z małymi otworami (porami), przez którą wypływa sterylna woda. Z drugiej strony znajduje się ten sam otwór, ale z czujnikiem pomiaru ciśnienia, przesyłającym informacje do urządzenia rejestrującego.
- Manometr półprzewodnikowy. Zasada jego działania jest podobna do zasady konwencjonalnego manometru, który często stosuje się do pomiaru siły ściskającej pędzla. Różnice dotyczą dokładności i łatwości obsługi.
Z punktu widzenia pacjenta technika zabiegu nie różni się od gastroduodenoskopii, ale trwa nieco dłużej. Po tym, jak lekarz osiągnie pożądaną część dwunastnicy i znajdzie brodawkę, czujnik ostrożnie wprowadza się do światła zwieracza Oddiego i wspólnego przewodu żółciowego. Odczyt danych ciśnienia może potrwać do dwóch minut. Podczas procedury rejestrowane są następujące wskaźniki:
- Ciśnienie we wspólnym przewodzie żółciowym.
- Fazy ciśnienia fal.
- Ciśnienie w dwunastnicy.
- Podstawowe ciśnienie zwieracza.
Pomimo tego, że metoda jest dokładna i zawiera informacje, jest przeprowadzana tylko dla oczywistych wskazań. Ta metoda diagnostyczna wymaga od endoskopisty wielkich umiejętności. Jeśli jest nieudolny, a czasem nawet przy prawidłowym przeprowadzeniu, mogą pojawić się pewne powikłania, takie jak zapalenie dróg żółciowych (najczęściej), perforacja, zapalenie trzustki (około 2% wszystkich powikłań).
Pankreatocholangiografia endoskopowa (ERCP) to radiologiczna metoda diagnostyczna wykorzystująca środek kontrastowy. Podczas sondowania niewielka ilość środka kontrastowego jest wprowadzana do światła przewodu żółciowego. Następnie wykonuje się serię zdjęć na aparacie rentgenowskim. Ta metoda pozwala określić drożność przewodów i szybkość wydalania żółci i soku trzustkowego w jamie jelitowej.
Opcje nieinwazyjne
Ultradźwięki mogą dostarczyć informacji o zmianach strukturalnych w przewodach, a także ocenić ich drożność.
Scyntygrafia wątrobowo-żółciowa: do tego badania pacjentowi wstrzykuje się izotop i zainstalowano kilka czujników, które określają stężenie substancji w jednym lub drugim narządzie. To jest metoda funkcjonalna. Pokazuje zdolność do przekazywania treści z przewodów do jelit, ale nie może dokładnie powiedzieć o obecności patologii organicznej.
Cechy zwieracza dysfunkcji Oddiego
Na konsensusie rzymskim z 1999 r. („Roman Criteria II”) zaburzenie to zidentyfikowano jako niezależną chorobę, w której zwieracz dysfunkcji Oddiego jest rozumiany jako częściowe naruszenie drożności żółci i soku trzustkowego . Ta choroba nie obejmuje stanów o złośliwym przebiegu lub powstawaniu kamieni (etiologia nieliczna). Rozróżnij formy organiczne i funkcjonalne.
Objawy choroby
Głównym objawem jest napadowy ból. Tę patologię można podejrzewać, jeśli napady trwają dłużej niż 20 minut i trwają 3 miesiące. Często są to nudne, bolesne bóle zlokalizowane w górnej części brzucha lub w prawym podżebrzu. Nieprzyjemne odczucia rosną w przyrodzie, na początku choroby mogą trwać do dwóch godzin. W późniejszych stadiach ból między napadami może pozostać. Niektórzy pacjenci zgłaszają związek z jedzeniem pikantnych potraw, ale nie jest to obowiązkowy znak.
Odmiany i klasyfikacja
W brodawce Vatera otwierają się kanały dwóch narządów: wątroby i trzustki. Pod tym względem rozróżnia się następujące rodzaje chorób:
- Typ żółciowy I. Dysfunkcja charakteryzuje się najcięższym przebiegiem w tej grupie. Aby postawić tę diagnozę, konieczne są następujące warunki: skargi na napadowy ból o tępym lub ciągnącym charakterze w nadbrzuszu lub prawym podżebrzu, trwający dłużej niż 20 minut; wspólny przewód żółciowy rozszerzony o więcej niż 12 mm; opóźniona eliminacja środka kontrastowego podczas ERCP; wzrost fosfatazy alkalicznej i transaminaz więcej niż 2 razy. Naruszenia mają zazwyczaj charakter strukturalny.
Typ żółciowy II. Dla tego typu charakterystyczny jest umiarkowany przebieg. Objawami są: obecność typowego napadowego bólu typu żółciowego; i dopasowanie jednej lub dwóch cech pierwszego typu żółciowego. Podczas przeprowadzania manometrii w ponad połowie przypadków (50–60%) wykrywane jest naruszenie tonu.
- Typ żółciowy III. W trzecim typie jedynym objawem będzie typowy napadowy ból. W przypadku manometrii zaburzenia występują tylko u jednej czwartej pacjentów. Zmiany strukturalne nie będą występować - zaburzenie jest spowodowane zaburzeniami funkcji.
- Trzustkowy typ zwieracza dysfunkcji Oddiego charakteryzuje się typowymi objawami zapalenia trzustki: podwyższoną amylazą i lipazą w surowicy; bóle w nadbrzuszu sięgające do pleców i dolnej części pleców, zmniejszające się podczas zginania do przodu. Manometria ujawnia zaburzenia tonów w 40–90% przypadków.
Oprócz „klasycznych” rodzajów przepływu warto podkreślić skurcz zwieracza (uporczywy hipertoniczność) i zespół postcholicystektomii. Objawy skurczu to zespół objawów charakterystycznych dla dysfunkcji typu mieszanego. Wynika to z faktu, że w przypadku upośledzonego drenażu dróg żółciowych i trzustkowych występuje jednocześnie niewydolność żółci i trzustki. Ten rodzaj zaburzenia może być również jedną z przyczyn bólu brzucha u dzieci z powodu nieformowanego układu nerwowego.
Chociaż nie ma wiarygodnych przyczyn skurczu u dorosłych, śledzone są następujące wzorce:
- Najbardziej dotknięte są kobiety w średnim wieku (30-50 lat).
- Asteniczny typ ciała.
- Zapalenie brodawki brodawczaka i zapalenie dwunastnicy. Zapalenie jest reakcją ochronną, w której powstaje wiele różnych substancji biologicznie czynnych, mogą one mieć różny wpływ na organizm ludzki. Według jednej wersji może to prowadzić do zmniejszenia.
- Stres Zdarzały się przypadki, gdy po wakacjach lub kursie masażu częstotliwość i siła napadów spadały.
- Niestabilność emocjonalna (niestabilność nastroju). Skurcze są zwykle spowodowane zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego na jednym lub drugim poziomie. Skurcz nie jest wyjątkiem i może powodować nadmierną reakcję na czynniki zewnętrzne.
Zespół postcholecystektomii to zespół, który występuje po operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego w związku z tworzeniem się kamieni. Manifestacje to te same objawy, które były przed operacją (niektóre pozory bólów fantomowych), podczas gdy w 90% przypadków nie wykryto żadnych zaburzeń organicznych.
Leczenie choroby
Istnieją dwa rodzaje leczenia tej choroby: chirurgiczne i zachowawcze. W rzadkich przypadkach stosuje się metodę chirurgiczną. Leczenie dysfunkcji opiera się na następujących zasadach:
- Terapia lekowa. Do leczenia uzależnień stosuje się kilka grup leków. Usunięcie zespołu bólowego osiąga się poprzez stosowanie leków przeciwskurczowych : preparatów belladonna, platifillin, drotaverin, metacin. Leki te pomagają wyeliminować skurcz zwieracza, co poprawia drenaż przewodów. Preparaty zawierające enzymy trzustkowe: pankreatyna, creon. Pomagają zmniejszyć obciążenie trzustki, są szczególnie skuteczne w chorobie trzustkowej. Niewchłanialne antybiotyki jelitowe - rifaksymina. Oraz środki antyseptyczne : fluorochinolony, enterofuril. Dwie ostatnie grupy eliminują patogen, jeśli przyczyną jest zapalenie dwunastnicy. Prebiotyki i probiotyki pomagają przywrócić mikroflorę jelitową.
Terapia dietetyczna. Terapia dietetyczna polega na eliminowaniu tłustych, smażonych, pikantnych lub drażniących potraw. A także jedzenie powinno być częste i ułamkowe - 5-6 razy dziennie.
- Metoda chirurgiczna. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie leczenia chirurgicznego, które polega na wycięciu brodawki Vatera ( papillosphincterotomy lub sfinkterotomia ) w celu poprawy odprowadzenia zawartości przewodów. Dziś nie ma potrzeby wykonywania nacięć przez skórę, manipulację tę można wykonać za pomocą endoskopu ( endoskopowa papillosphincterotomia ).
- Metoda endoskopowa. Teraz za pomocą endoskopu można rozszerzyć światło brodawki Vatera za pomocą balonu i umieścić w nim stent, który utrzymuje ciągły rozszerzanie kanału. Obecnie nie ma wiarygodnych dowodów na skuteczność tej metody, ale czasami jej zastosowanie ma pozytywny wpływ.
Zaburzenia pracy tego ciała nie są bardzo rzadkie, ale mogą znacznie wpłynąć na jakość życia. Istnieje wiele metod diagnostycznych i leczniczych, które pozwalają uniknąć poważnych konsekwencji i powikłań.
Ale nie zapominaj o zapobieganiu chorobom, ponieważ zawsze łatwiej jest zapobiec ich rozwojowi niż później skorygować wynik. Nie można w pełni polegać na pomocy lekarzy, ponieważ zdrowy styl życia stanowi już połowę zdrowia.