Proces zapalny jamy brzusznej o charakterze aseptycznym i bakteryjnym w medycynie nazywa się „zapaleniem otrzewnej”. Objawy u dorosłych występują gwałtownie, a proces patologiczny rozwija się szybko. Na początku XIX wieku choroba została zaklasyfikowana jako nieuleczalna, a śmiertelność pacjentów zbliżała się do 100%. Do tej pory zapalenie otrzewnej i przyczyny jej występowania są dość dobrze poznane. Terminowe leczenie zapewnia korzystne rokowanie dla pacjenta.

Powody rozwoju patologii

Choroba jest również wspomniana w pismach Hipokratesa, ale w czasach przodka medycyny nie było wiadomo o przyczynach, które ją wywołują. Do chwili obecnej wyróżnia się kilka czynników przyczyniających się do rozwoju zapalenia otrzewnej:

  • Głównym powodem rozwoju zapalenia otrzewnej jest penetracja patogennych mikroorganizmów do otrzewnej, infekcja. W wyniku żywotnej aktywności bakterii funkcjonowanie wszystkich narządów wewnętrznych jamy brzusznej jest zakłócone.
  • Perforacja wrzodu żołądka lub dwunastnicy prowadzi do wejścia niestrawionego pokarmu i żółci do otrzewnej, która staje się korzystnym środowiskiem dla rozwoju bakterii.
  • Częstą przyczyną jest proces zapalny wyrostka robaczkowego, gdy pacjent ignoruje objawy lub obraz kliniczny jest zamazany. Pęknięcie narządu powoduje, że ropa i bakterie dostają się do otrzewnej.
  • Chorobom żeńskich narządów rozrodczych na zaawansowanym etapie często towarzyszy zapalenie otrzewnej. Takie patologie obejmują: pęknięcie torbieli, jajowód, zapalenie jajowodów i zapalenie jajowodów. Choroba o tej etiologii charakteryzuje się ciężkim przebiegiem.
  • Jelitowe zapalenie otrzewnej często obserwuje się po operacji, rokowanie zależy od ciężkości i powiązanych objawów. Przyczyną może być również skomplikowane zapalenie jelita grubego i zapalenie jelit.
  • Patologie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych: dyskinezy żółciowe, przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego z obecnością kamieni o ostrym kącie.
  • Otwarte i zamknięte urazowe uszkodzenia brzucha. Pierwszy typ wywołuje infekcję drobnoustrojami chorobotwórczymi ze środowiska zewnętrznego, drugi staje się przyczyną pękania narządów wewnętrznych i wnikania ich zawartości do otrzewnej.
  • W rzadkich przypadkach zapalenie otrzewnej może być konsekwencją patologii trzustki (martwica trzustki), pęcherza.

Różne bakterie mogą powodować zapalenie otrzewnej, objawy nie zależą od rodzaju patogenu. Najczęściej choroba jest wywoływana przez paciorkowce, gonokoki, pneumokoki, clostridia, prątki. Ponad połowa przypadków chorób wynika z etiologii drobnoustrojów (gronkowce, E. coli).

Aseptyczna postać zapalenia otrzewnej jest spowodowana wejściem do otrzewnej krwi, moczu i soku żołądkowego. Podczas badania rentgenowskiego, w bardzo rzadkich przypadkach, bar wchodzi do otrzewnej, wywołując zapalenie otrzewnej baru. Śmiertelność w tym przypadku wynosi ponad 50%.

Rodzaje chorób

W zależności od mechanizmu zapalenia rozróżnij pierwotny i wtórny typ choroby. Biorąc pod uwagę obszar dystrybucji, rozróżnia się typy lokalne, rozproszone i całkowite.

Po zbadaniu charakteru zawartości otrzewnej stwierdza się ropne, surowicze, krwotoczne, włóknikowe i kałowe zapalenie otrzewnej. Obecność lub brak wysięku sugeruje wysiękowy i suchy typ patologii.

Najpopularniejsze odmiany są uważane za następujące:

  1. Wysiękowy wygląd charakteryzuje się obecnością niewielkiej ilości płynu w otrzewnej. W miarę postępu procesu patologicznego jego objętość może osiągnąć 2 litry. Cechą tej odmiany jest to, że wraz ze wzrostem objętości wysięku wysiękowego dochodzi do odwodnienia.
  2. Poważnemu zapaleniu otrzewnej towarzyszy gromadzenie się płynu niezawierającego białka.
  3. Rodzaj fibrynowy charakteryzuje się obecnością dużej ilości fibryny w płynie.
  4. Krwotoczny typ choroby najczęściej staje się wynikiem urazu, gdy krew dostaje się do jamy brzusznej.
  5. W przypadku suchego zapalenia otrzewnej ilość płynu jest znikoma. W ramach tego wykrywany jest wysoki poziom fibryny.
  6. Ropne zapalenie otrzewnej jest powikłaniem ropnego zapalenia wyrostka robaczkowego.
  7. Gruźlicowy typ choroby najczęściej rozwija się w przewlekłym przebiegu procesu patologicznego.

Rany postrzałowe, trudne porody lub powikłania podczas zabiegu aborcji powodują rozwój beztlenowej postaci choroby. Częstym powikłaniem tej postaci są liczne ropnie otrzewnej.

Obraz kliniczny choroby

Na podstawie wspólnych objawów lekarze określają obecność zapalenia otrzewnej. Znaki zależą od stadium procesu patologicznego i przejawiają się w:

  • Miejscowe objawy w bidecie bólu, napięcie mięśni w jamie brzusznej. Pozytywny objaw Shchetkina-Blumberga: ból podczas gładkiego ucisku palców na brzuch i znaczny wzrost bólu przy ostrym usunięciu ręki.
  • Napięcie mięśniowe sprawia, że ​​żołądek wygląda jak deska.
  • Typowe objawy to hipertermia, osłabienie, zmniejszenie ilości moczu, spadek ciśnienia, tachykardia, sucha skóra, pragnienie, powtarzające się wymioty bez ulgi, wzdęcia. W ciężkich przypadkach niewyraźna świadomość

Istnieją trzy etapy choroby, z których każdy różni się objawami klinicznymi:

  • Etap reaktywny jest uważany za łatwy i rozwija się natychmiast po ekspozycji na czynnik predysponujący. Jego czas trwania wynosi od 3-4 godzin do kilku dni, wszystko zależy od konkretnego organizmu i etiologii stanu zapalnego. Pojawiają się ogólne objawy zatrucia, pacjent stoi na boku w pozycji wymuszonej, kolana przyciska się do klatki piersiowej. Umiarkowany zespół otrzewnej nie zaburza świadomości pacjenta.
  • Okres toksyczny trwa do 3 dni. Charakteryzuje się zwiększonymi objawami zatrucia, pogorszeniem ogólnego stanu pacjenta, zaburzeniami metabolicznymi, rozwojem niewydolności wątroby. Obserwowane są objawy odwodnienia, częste wymioty, wymioty mają nieprzyjemny zapach gnilny. W ciężkich przypadkach zaczynają się skurcze mięśni, utrata przytomności, atonia jelit.
  • Końcowy etap zwykle rozwija się trzy dni po wystąpieniu pierwszych objawów. Oddech pacjenta jest przerywany, puls jest słabo wyczuwalny, rysy twarzy są spiczaste. Wraz z rozwojem medycyny ten etap zapalenia otrzewnej występuje w niezwykle rzadkich przypadkach.

Podobne objawy są charakterystyczne dla rozlanego rodzaju choroby. Znaki zlokalizowanej formy mogą nie być tak wyraźne. Obraz kliniczny przewlekłego zapalenia otrzewnej jest niewyraźny, a osoba nie odczuwa silnego bólu. Występuje zmniejszenie masy ciała, nadmierne pocenie się, regularne zaparcia, okresowy ból brzucha.

Metody diagnostyczne

Rozpoznanie ostrego zapalenia otrzewnej nie jest trudne i opiera się na skargach pacjentów. Ważne jest również określenie etiologii choroby poprzez zebranie wywiadu na temat chorób w przeszłości.

Dodatkową metodą będą laboratoryjne badania krwi i moczu w celu ustalenia ogólnego stanu organizmu.

Trudniej jest zidentyfikować przewlekły typ patologii. Z reguły laparoskopia działa jako dodatkowa metoda, pozwalająca ocenić skład wysięku.

Schemat leczenia farmakologicznego

Na podstawie danych diagnostycznych sporządzany jest plan leczenia. Ważne jest wyeliminowanie pierwotnej przyczyny choroby, aby zapobiec powikłaniom. Klasyczny schemat leczenia jest następujący:

  1. Postacie bakteryjne wymagają obowiązkowego przyjmowania leków przeciwbakteryjnych o szerokim spektrum działania z grupy aminoglikozydów, makrolidów, penicylin. Najbardziej skuteczne są: gentamycyna, azytromycyna, sumamed. W ciężkich przypadkach choroby leki są przepisywane w postaci zastrzyków dożylnych i wlewów kroplowych.
  2. Aby wyeliminować objawy odwodnienia i zatrzymania płynów we krwi, dożylnie przepisuje się sól fizjologiczną i glukozę.
  3. Sorbenty i środki odtruwające pomogą usunąć toksyny z organizmu. Roztwór chlorku wapnia wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych i zapobiega przenikaniu toksyn do krwi.
  4. W celu zmniejszenia obrzęku i zmniejszenia wysięku w otrzewnej. Lasix lub Furosemid ma krótkotrwały efekt, który podaje się dożylnie strumieniem po infuzji roztworów fizjologicznych. Lek Torsid ma silniejszy efekt, który jest również przepisywany strumieniem.
  5. Aby wyeliminować objawy hipertermii, stosuje się środki z paracetamolem i ibuprofenem.
  6. Możliwe jest zatrzymanie powtarzających się wymiotów za pomocą dożylnego lub domięśniowego podania leku Cerucal lub Osetron.
  7. Prozerin pomoże przywrócić ruchliwość jelit. Roztwór wstrzykuje się podskórnie w ilości 1 ml.
  8. Aby zapobiec zakrzepicy naczyniowej, przepisywane są leki przeciwzakrzepowe, na przykład heparyna.
  9. Leki anaboliczne pomogą zatrzymać rozpad kataboliczny. Najczęściej przepisywana retabolina.

Ważne: gdy pojawiają się pierwsze objawy zapalenia otrzewnej, zabrania się przyjmowania środków przeciwbólowych, ponieważ eliminuje to objawy, w wyniku których pacjent staje się lepszy i odmawia hospitalizacji. W takiej sytuacji fatalny wynik jest prawie nieunikniony. Podczas leczenia w szpitalu leki przeciwbólowe stosuje się wyłącznie pod nadzorem lekarza.

Czas stosowania i dawkowania dowolnego leku jest przepisywany tylko przez lekarza.

Wskazania do zabiegu

W niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne nie wystarcza i konieczne jest radykalne leczenie choroby. Z reguły operacja jest wskazana, gdy nie ma efektu leczenia zachowawczego, stan pacjenta gwałtownie się pogarsza, dochodzi do powikłań.

Przebieg procedury zależy od pierwotnej przyczyny patologii. Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym za pomocą środkowej laparotomii. Ten rodzaj manipulacji umożliwia chirurgowi dostęp do wszystkich oddziałów otrzewnej i jak najszybsze wyeliminowanie źródła stanu zapalnego.

Na pierwszym etapie interwencji chirurgicznej usuwa się ognisko infekcji. Następnie konieczne jest oczyszczenie jelit z nagromadzenia wysięku i gazów. Następnie jamę brzuszną przemywa się specjalnymi roztworami, a ranę zszywa się.

W zależności od ciężkości choroby ranę zszywa się szwem ciągłym, częściowo lub pozostawiono otwartym. Ta ostatnia opcja jest stosowana w przypadku rozległego i zaawansowanego ropnego zapalenia otrzewnej, gdy zachodzi potrzeba dalszego drenażu.

Funkcje okresu odzyskiwania

Przebieg okresu pooperacyjnego zależy od wieku pacjenta i stanu ciała. Pierwsze 10 dni uważa się za krytyczne. W tym okresie pacjentowi pokazano ścisłe leżenie w łóżku i regularne mycie rany przez dreny.

Obowiązkowym punktem będzie stosowanie antybiotyków, które pomogą zapobiec powikłaniom. W okresie pooperacyjnym ważne jest przywrócenie procesów metabolicznych, czynności jelit i oczyszczenie krwi z toksyn.

W tym celu stosuje się odpowiednie roztwory, które podaje się dożylnie i za pomocą zakraplaczy. Czas usuwania szwów i drenów zależy od zdolności kompensacyjnych organizmu i jest ustalany przez lekarza prowadzącego.

Zapalenie otrzewnej jest uważane za jedno z najbardziej niebezpiecznych powikłań chorób zapalnych i urazów jamy brzusznej. Choroba charakteryzuje się żywym obrazem klinicznym, któremu towarzyszą oznaki silnego zatrucia i nieznośnego bólu. W przypadku braku niezbędnego leczenia prawdopodobieństwo śmierci wynosi 100%. Przy pierwszych oznakach patologii należy natychmiast skonsultować się ze specjalistą. Leczenie zapalenia otrzewnej odbywa się wyłącznie w szpitalu. Samoleczenie i zaniedbywanie objawów jest niezwykle niebezpieczne dla zdrowia.

Kategoria:

Zdrowie